Europa wspólnych wartości: Chrześcijańskie inspiracje w budowaniu zjednoczonej Europy


MISTERIUM „POEMAT O MIEJSCU”

Puste przestrzenie leżące wokół lubelskiego Zamku są jednym z tych miejsc Lublina, które mówią najwięcej o jego historii. W „Poemacie o Mieście Lublinie” Józefa Czechowicza jest ono przedstawione w wyjątkowy sposób. To tutaj przez kilkaset lat znajdowało się miasto żydowskie, zniszczone w czasie II wojny światowej. Większość jego mieszkańców zginęła w obozach zagłady. Zamek w okresie wojny i kilku lat po niej został zamieniony na wyjątkowo okrutne więzienie służące dwóm największym dwudziestowiecznym totalitaryzmom – niemieckiemu, a później komunistycznemu. Zostało w nim zamordowanych kilka tysięcy osób. Do zaplanowanych działań będą wykorzystane zlokalizowane na tym obszarze studzienki kanalizacyjne. Po ich otwarciu zostaną zainstalowane w nich reflektory oraz głośniki. Będą to jedyne elementy techniczne, nie będące częścią istniejącej infrastruktury miejskiej potrzebne do przeprowadzenia Misterium. Dokładnie o 21.00 odezwie się dzwon z kościoła na wzgórzu Czwartkowym dając znak do rozpoczęcia Misterium. W całej przestrzeni zgaśnie też światło tworząc „scenę” do dalszych działań. Po jednej stronie Bramy będzie oświetlone, tętniące normalnym życiem miasto, po drugiej zapadnie ciemność. Droga uczestników Misterium rozpocznie się z miejsca przed Bramą Grodzką, od strony Starego Miasta. Będzie ona składała się z trzech odcinków:
  1. Drogi wiodącej od Bramy Grodzkiej do Zamku (ulica Zamkowa)
  2. Placu Zamkowego
  3. Drogi wiodącej wzdłuż Alei Tysiąclecia, u podnóża Wzgórza Zamkowego, do miejsca gdzie stała dawniej synagoga
Przewodnikiem dla uczestników Misterium będzie Światło. Będą oni “prowadzeni” zapalającym się na ich drodze w kolejnych, mijanych studzienkach światłem i wydobywającymi się z nich głosami. Będą to opowieści więźniów Zamku (z okresu okupacji i lat późniejszych) oraz wspomnienia mieszkańców Lublina dotyczące życia dzielnicy żydowskiej i jej zagłady. Na drodze wzdłuż Alei Tysiąclecia głosy te będą słyszalne nie ze studzienek, ale z głośników dworca PKS znajdującego się po drugiej stronie Alei. W miejscu dawnej synagogi droga ta zostanie przecięta wiszącą w poprzek wielką czarną kotarą. Będzie to nawiązanie do kotar namalowanych na ścianach Kaplicy Świętej Trójcy. Przedsięwzięcie to jest kolejną, podjętą przez Ośrodek “Brama Grodzka - Teatr NN” próbą tworzenia języka artystycznego z wykorzystaniem zastanej przestrzeni miasta oraz istniejącej infrastruktury i możliwości technicznych jakie ona niesie. Jedynym elementem wprowadzonym zewnątrz jest użycie światła i dźwięków. Na istniejącą “naturalną” miejską infrastrukturę techniczną nałożony jest najbardziej elementarny osprzęt teatralny – reflektory, głośniki, przewody. Nie ma rekwizytów, żadnej sztucznej scenografii ani aktorów. Przejście uczestników Misterium przez tę drogę stwarza sytuację współuczestnictwa. Umieszczone w otwartych studzienkach zapalone reflektory wydobywają ukryte sensy i znaczenia zawarte w przestrzeni i infrastrukturze. Na co dzień, przestrzeń ta i jej znaczenia są dla mieszkańców miasta zupełnie niewidoczne, przezroczyste. W tym konkretnym przypadku chodzi o zabetonowane, ukryte w cementowym sarkofagu miasto żydowskie i pamięć o nim. W całym tym przedsięwzięciu nie pojawiają się typowe dla widowiska elementy takie jak np. muzyka, sztuczne ognie, aktorzy, żywy ogień.
Termin realizacji Misterium „Poemat o Miejscu” przewidywany jest na 25 września 2004 roku (sobota), w godzinach 21.00 – 22.00.